Aktualności

I Międzyinstytutowe poznańsko-wrocławskie seminarium muzykologiczne Res Facta Nova

(Nie)pamięć i zapomnienie w muzyce, Wrocław, 6 czerwca 2025 

organizatorzy: Instytut Muzykologii Uniwersytetu Wrocławskiego, Instytut Muzykologii Uniwersytetu Adama Mickiewicza, redakcja pisma “Res Facta Nova. Teksty o muzyce współczesnej”

partner wydarzenia: Polskie Wydawnictwo Muzyczne

Idea: Zwrot pamięciowy należał do najważniejszych przemian we współczesnej humanistyce ostatnich 30 lat, przynosząc szereg nowych zagadnień badawczych oraz perspektyw teoretycznych. Jednym z najciekawszych przejawów wspomnianego zwrotu jest refleksja nad zapomnieniem i jego różnymi formami. Inspirując się licznymi publikacjami na ich temat (m.in. Paula Ricoeura, Marca Augé, Aleidy Assmann, Paula Connertona, Romy Sendyki) chcielibyśmy poszerzyć dyskusję o zapomnieniu na muzykologię. Celem naszego seminarium nie jest jednak, tak ważne dla praktyki muzykologicznej, przywracanie zapomnianych  dzieł, postaci czy nurtów, ponieważ punkt ciężkości chcielibyśmy przenieść na refleksję nad samymi mechanizmami zapominania w muzyce - ich formami oraz wybranymi wymiarami (estetycznym, społecznym, politycznym, genderowym, ale i kognitywnym).

Program:

9.00-9.15 Otwarcie seminarium

dr Ewa Schreiber, prodziekan ds. nauki Wydziału Nauk o Sztuce Uniwersytetu Adama Mickiewicza, redaktor naczelna Res Facta Nova

dr Daniel Cichy, dyrektor - redaktor naczelny Polskiego Wydawnictwa Muzycznego

dr hab. Rafał Włodarczyk, prof. UWr, prodziekan ds. nauki i komunikacji Wydziału Nauk Historycznych i Pedagogicznych Uniwersytetu Wrocławskiego

prof. dr hab. Remigiusz Pośpiech, dyrektor Instytutu Muzykologii Uniwersytetu Wrocławskiego

Sesja 1, prowadzenie: dr hab. Beata Bolesławska-Lewandowska, prof. ISPAN

9.15-9.35 prof. dr hab. Marcin Trzęsiok, Podłoże ideowe drugiej szkoły wiedeńskiej. O wymazywaniu i przywracaniu pamięci fundacyjnej muzycznego modernizmu

9.35-9.55 dr hab. Krzysztof Moraczewski, prof. UAM, Pamięć, zapomnienie i muzyczny modernizm

9.55-10.15 dr Ewa Schreiber, Pamięć, erozja, zapętlenie. Zapominanie w twórczości Tristana Muraila

10.15-10.35 Jan Topolski, Kanon minimalizmu i jego marginesy? Eastman / Sikorski

10.35-10.55 dr Monika Prusak, „Sztuka kończy się tam, gdzie zaczyna się prawdziwy realizm”. Wpływ krytyki muzycznej na kształtowanie się pamięci zbiorowej

10.55-11.25 – dyskusja

Sesja 2, prowadzenie: dr Ewa Schreiber

11.50-12.10 dr hab. Beata Bolesławska-Lewandowska, prof. ISPAN, Od zapomnienia do przypomnienia: casus Andrzeja Panufnika

12.10-12.30 Lech Dzierżanowski, Od wymazania do zapomnienia (i co dalej?) – casus Palestra

12.30-12.45 dyskusja

12.45-13.05 dr Szymon Borys, Oswajanie zapomnienia. Byt i niebyt muzyki białoruskiej

13.05-13.25 dr Agnieszka Jeż, „Stary człowiek zostaje zapomniany”. O procesie przebudowy pamięci zbiorowej w repertuarze Pieśni Ziemi Izraela

13.25-13.45 Emil Pietrzyk, Orkiestra Klezmerska Teatru Sejneńskiego i jej praca nad pamięcią

13.45-14.00 dyskusja

Sesja 3, prowadzenie: dr hab. Krzysztof Moraczewski, prof. UAM

15.15-15.35 prof. dr hab. Tomasz Jeż, Reformacja jako rezygnacja i rekapitulacja. Repertuar zapominany i przypominany w ewangelickim Wrocławiu

15.35-15.55 dr Grzegorz Joachimiak, Pamięć i zapomnienie w obliczu śmierci: Caspar Neumann, muzyka i społeczna dynamika refleksji nad przemijaniem

15.55-16.15 dr Ryszard Lubieniecki, Karanie zapomnienia. O przemocy fizycznej w nauczaniu muzyki w kontekście średniowiecznej tradycji mnemotechnicznej

16.15-16.30 dyskusja

16.30-16.55 dr Antoni Michnik, „Any resemblance of my speech, with perhaps the exception of rhythm, is destroyed”. Pamięć w twórczości Alvina Luciera – wykład performatywny

16.55-17.00 Zakończenie seminarium

Abstrakty wystąpień (wkrótce)

Miejsce:

Instytut Muzykologii Uniwersytetu Wrocławskiego, ul. Szewska 36, sala 208 (II piętro)

Kierownictwo naukowe seminarium: 

dr Ewa Schreiber (Instytut Muzykologii UAM, redaktor naczelna pisma “Res Facta Nova”), dr Ryszard Lubieniecki (Instytut Muzykologii UWr), dr Sławomir Wieczorek (Instytut Muzykologii UWr, zastępca redaktor naczelnej pisma “Res Facta Nova”)

Nagranie rozmowy z 24.01.2024 z udziałem Marcina Trzęsioka, Ireneusza Gielaty i Marcina Krajewskiego oraz Ewy Schreiber (prowadzenie)

Zapis dyskusji online o trzecim tomie Biblioteki Res Facta Nova - książce Muzyka doświadczenia. Eseje i studia autorstwa Marcina Trzęsioka.

Opis publikacji:

Począwszy od XIX wieku, sztuki stają się terenem próbowania nowych form duchowości (które, paradoksalnie, okazują się często nowoczesną mutacją przekonań towarzyszących człowiekowi od tysiącleci). Wizje artystów, w świecie sztuk akceptowane, gdzie indziej spotkałyby się z krytyką ze strony dwóch spolaryzowanych frakcji, które wyłoniły się u progu nowożytności – nauki i religii. Epoka owych prób nie jest bynajmniej zamknięta: tym, co romantycy i moderniści zostawiają nam w spadku, jest przede wszystkim zadanie eksploracji tajemniczych powiązań umysłu i świata. Artyści dwóch ostatnich wieków czerpali bowiem swe intuicje wprost z doświadczenia i twórczej wyobraźni, a przy tym nie stronili od teorii – w gmatwaninie przeżyć starali się odnaleźć jakiś porządek. W procesie określania natury tego porządku szczególną rolę odegrała muzyka: sztuka dynamicznej współzależności i przeszywającej bezpośredniości.

Zamieszczone w książce teksty rozważają te problemy z różnych perspektyw. To interdyscyplinarne studia o muzykach, pisarzach, filozofach i ludziach nauki, których wysiłki służyły artykulacji sensu postoświeceniowego doświadczenia świata w medium sztuki, a zwłaszcza muzyki.

Nagranie rozmowy z 26.06.2023 z udziałem Lydii Goehr, Agnieszki Draus, Krzysztofa Guczalskiego, Ryszarda Lubienieckiego, Zbigniewa Białasa oraz Ewy Schreiber (prowadzenie)

Książka Lydii Goehr Dzieła muzyczne w muzeum wyobraźni. Esej z filozofii muzyki jest drugim tomem Biblioteki Res Facta Nova, nawiązującej do serii wydawniczej ukazującej się w latach 1970-1988 pod nazwą Biblioteka Res Facta.

Praca Lydii Goehr to w ostatnich dziesięcioleciach jedna z najczęściej cytowanych prac zakresu filozofii muzyki. Autorka wykazuje w niej ograniczenia metody analitycznej, które przekracza, wprowadzając perspektywę historyczną. Centralnym zagadnieniem publikacji jest pojęcie „dzieła” muzycznego, które okazuje się historycznie uwarunkowanym fenomenem skrystalizowanym około 1800 roku. Wtedy też narodziły się funkcjonujące do dziś normy i zwyczaje charakteryzujące praktyki społeczne związane z muzyką klasyczną. Zagadnienie to ukazane zostaje w szerokim kontekście dziejowym, sięgającym wstecz do czasów starożytnych oraz w przód – do nurtów eksperymentalnych XX wieku. Epoka, w której pojęcie „dzieła” zyskało funkcję normatywną, jawi się w tym świetle jako względnie krótka i przemijająca już faza w procesie przemian kultury. Autorka porusza na tym tle m.in. problem autentyczności wykonawstwa na dawnych instrumentach, dokonując krytyki ideału „wierności dziełu” („Werktreue”).

Nagranie rozmowy z udziałem Teresy Maleckiej, Ryszarda Koziołka, Marcina Gmysa, Marcina Trzęsioka oraz Anny Tenczyńskiej (prowadzenie).

Czy muzycznych arcydzieł można słuchać jako dźwiękowego języka miłości? Co może powiedzieć nam o tym muzyka Mozarta, Schumanna, Wagnera, Messiaena czy Straussa? Odpowiedzi na te i inne pytania przynosi książka Constantina Florosa „Człowiek, miłość i muzyka”, która w swoim polskim przekładzie inauguruje serię Biblioteki Res Facta Nova
nawiązującą do serii wydawniczej ukazującej się w latach 1970-1988 pod nazwą Biblioteka Res Facta. Publikacja wydana przez Polskie Wydawnictwo Muzyczne daje polskiemu czytelnikowi dostęp do myśli jednego z najbardziej oryginalnych muzykologów ostatnich dekad. Floros należy do pionierów interdyscyplinarnej i humanistycznej refleksji o muzyce, jest autorem kanonicznych interpretacji kanonicznych dzieł muzycznych, a także wnikliwym krytykiem kultury, nie tylko muzycznej. Wszystkie te cechy jego pisarstwa widoczne są w „Człowieku, miłości i muzyce”.

ROZWÓJ CZASOPISM NAUKOWYCH
Czasopismo "Res Facta Nova"
DOFINANSOWANIE
30 000 zł
CAŁKOWITA WARTOŚĆ
30 000 zł